Στο μηχανοκίνητο αθλητισμό, οι team orders είναι ο όρος που περιγράφει την πρακτική των ομάδων να δίνουν εντολές στους οδηγούς τους, ώστε να επωφεληθεί ο ένας από τους δυο. Αυτού του είδους οι οδηγίες προς τους οδηγούς, ήταν νόμιμες από την αρχή του πρωταθλήματος της F1 μέχρι και το 2002, όπου και απαγορεύθηκαν οι εντολές που αλλοιώνουν το αποτέλεσμα του αγώνα, για να αρθεί και πάλι ο όποιος περιορισμός το 2011. Συγκεκριμένα μόλις το 1955 η Mercedes ζήτησε από τον Juan Manuel Fangio να δώσει την πρωτοπορία στον teammate του, Stirling Moss, ώστε να κερδίσει στο εντός έδρας GP για εκείνον, στο Silverstone.
Οι ομάδες δεν έχουν διστάσει ποτέ να καθοδηγήσουν τους οδηγούς τους, ευνοώντας δίκαια ή άδικα τον ένα από τους δυο. Ακόμα και τα χρόνια που οι team orders ήταν παράνομες, οι ομάδες αγνοούσαν επιδεικτικά τον κανονισμό, χρησιμοποιώντας φράσεις που ενώ δεν ήταν καθαρές εντολές, το νόημά τους ήταν ξεκάθαρο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν, η οδηγία της Red Bull προς τον Mark Webber, στην Τουρκία το 2010, που του ζήτησαν να επιβραδύνει όταν θα τον πλησίαζε ο teammate του Sebastian Vettel, εντολή που ο Αυστραλός τελικά αγνόησε, με αποτέλεσμα να συγκρουστούν. Ενώ κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει το μνημειώδες “Fernando is faster than you. Can you confirm you understand that message?” που ξεστόμισε ο Rob Smedley προς τον Felipe Massa, ώστε ο teammate του στη Ferrari, Fernando Alonso, να βρεθεί στην πρωτοπορία του GP της Γερμανίας, το 2010, με τον Βραζιλιάνο να κάνει τελικά στην άκρη.
Πιο πρόσφατο παράδειγμα, η εντολή από το pitwall της Toro Rosso προς τον Max Verstappen, ώστε ο Ολλανδός να κάνει στην άκρη και να αφήσει τον ομόσταυλό του Carlos Sainz να περάσει. Ο νεαρός απάντησε μονολεκτικά, αφοπλιστικά και ξεκάθαρα: «Όχι!». Δεν είναι ο πρώτος, ούτε ο τελευταίος που θα αρνείται να υπακούσει τις εντολές της ομάδας του, όμως μας δίνει την ευκαιρία να θέσουμε ένα από τα πιο καυτά ερωτήματα. Θα έπρεπε να υπάρχουν οι team orders;
Από τη μια, πάνω από όλους και από όλα βρίσκεται το συμφέρον της ομάδας και αυτό ισχύει για όλους διαχρονικά. Αν η ομάδα κρίνει πως το συμφέρον της μπορεί να επιτευχθεί μέσω μιας εντολής, τότε γιατί όχι; Το 1964, στον τελευταίο αγώνα της χρονιάς, στο Μεξικό, στον τελευταίο γύρο, οι μηχανικοί της Ferrari έκαναν σινιάλο στον Lorenzo Bandini να κάνει στην άκρη για να περάσει ο John Surtees στη 2η θέση. Έτσι ο Surtees κέρδισε το πρωτάθλημα οδηγών, μόλις για ένα βαθμό, από τον Graham Hill, ενώ η ομάδα κέρδισε και το πρωτάθλημα κατασκευαστών. Ο Bandini έτσι και αλλιώς δεν ήταν στο κυνήγι του τίτλου και με την παραχώρηση της θέσης του η ομάδα εξασφάλισε και τα δυο πρωταθλήματα. Επίσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν από την πλευρά τακτικής, για δώσουν πλεονέκτημα και στους δυο οδηγούς. Αν και δεν αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα team order, το 2012 η Ferrari, στο GP της Αμερικής, παρενέβη στο κιβώτιο του Felipe Massa, πράγμα που επέφερε στον Βραζιλιάνο ποινή 5 θέσεων, όμως ανέβασε τον Fernando Alonso πιο ψηλά για την εκκίνηση (ο οποίος ήταν στην κούρσα του τίτλου) και έφερε και τους δυο στην καθαρή πλευρά της εκκίνησης.
Από την άλλη, ό,τι είναι νόμιμο δεν είναι κατ’ ανάγκη και ηθικό. Έτσι και εδώ η νομιμοποίηση των team orders δεν λυτρώνει αυτόματα ούτε την ομάδα ούτε την ίδια την εντολή. Με αυτό τον τρόπο οι ομάδες αλλοιώνουν το αποτέλεσμα του αγώνα, ξεκάθαρα και χωρίς κανένα ενδοιασμό. Ακραίο αλλά χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Crashgate του 2008, στη Σιγκαπούρη, όπου η ομάδα της Renault είχε συνεννοηθεί εκ των προτέρων με τον Nelson Piquet Jr να τρακάρει την R28 του, ώστε να προκληθεί η έξοδος του Αυτοκινήτου Ασφαλείας και να κερδίσει τελικά τον αγώνα ο teammate του Fernando Alonso. Επίσης πρόκειται για μια μορφή υποτίμησης των οδηγών και υποβάθμισής τους εντός της ομάδας. Δεν νομίζω οι Mark Webber και Felipe Massa να είχαν την ψυχολογία τους στα ύψη μετά τις εντολές που έλαβαν. Αντιθέτως, όντας αδικημένοι και απογοητευμένοι από τη μεταχείριση των ομάδων τους προς εκείνους η ψυχολογία και, εν μέρει η απόδοσή τους, ήταν στο ναδίρ.
Τελικά, τι είναι σωστό και τι λάθος; Νομίζω πως οι team orders, όσο και αν αλλοιώνουν το καθαρά αγωνιστικό κομμάτι της F1, δεν μπορούν να πάψουν να υπάρχουν. Στον εξωφρενικά ανταγωνιστικό χώρο της F1, όποιο όπλο έχεις το χρησιμοποιείς, χωρίς δεύτερη σκέψη. Με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζεις πως θα έχεις το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για την ομάδα. Με μια προϋπόθεση. Να μην εμφανίζονται φαινόμενα παρανομίας, που ντροπιάζουν το άθλημα και βρωμίζουν πρωταθλήματα.
Ακολουθήστε μας στα Twitter, Instagram, Youtube, Discord και Spotify
