Σε κάθε μορφή του μηχανοκίνητου αθλητισμού υπάρχουν προσωπικότητες που παρότι έδειξαν ότι μπορούν να ανταγωνιστούν τους καλύτερους και να φτάσουν στην κορυφή δεν κατάφεραν να το πραγματοποιήσουν. Στο WRC αναμφίβολα αυτή η προσωπικότητα ήταν ο Henri Toivonen, ένας οδηγός που πολλοί χαρακτηρίζουν ως Gilles Villeneuve των αγώνων Rally και που δεν μπόρεσε στο τέλος να αξιοποιήσει το ταλέντο του για να πάρει έναν τίτλο.
Ο Henri Toivonen γεννήθηκε στις 25 Αυγούστου 1956 στην Juvaskyla, την πατρίδα του Rally των 1000 Λιμνών μέχρι σήμερα. Ο πατέρας του ήταν ένας από τους γνωστότερους οδηγούς στην Ευρώπη, έχοντας κατακτήσει μεταξύ άλλων ένα ευρωπαϊκό πρωτάθλημα (το 1968 ως οδηγός της Porsche) και νίκες σε αγώνες όπως το Monte Carlo και το Ακρόπολις. Αρχικά, όμως, ο Henri προτίμησε τους αγώνες πίστας, ξεκινώντας από τα καρτ και φτάνοντας μέχρι την Formula Super Vee, έχοντας στο μεταξύ κερδίσει διάφορα πρωταθλήματα στην πατρίδα του. Οι γονείς του τον παρότρυναν να απομακρυνθεί από τις πίστες, παρά τις επιτυχίες του, θεωρώντας αυτού του είδους τους αγώνες πολύ επικίνδυνους. Στα αξιοσημείωτα ότι με την αποχώρησή του από τους αγώνες πίστας ο Toivonen πούλησε το καρτ του σε έναν εξάχρονο με το όνομα Mikka Hakkinen.
Λόγω της φιλανδικής νομοθεσίας, ο Henri έπρεπε πρώτα να γίνει 19 ετών πριν του επιτραπεί να λάβει μέρος σε κάποιον αγώνα Rally. Αυτός ήταν το Rally των 1000 Λιμνών το 1975, όπου αναγκάστηκε να εγκαταλείψει στην 36η ειδική με προβλήματα στον κινητήρα. Επέστρεψε στην παγκόσμια σκηνή δύο χρόνια αργότερα, πίσω από το τιμόνι ενός Chrysler Avenger για να τερματίσει πέμπτος στον εντός έδρας αγώνα του. Τότε ήταν που ακούγονταν και τα πρώτα σχόλια για την ταχύτητά του, αφού ο Φιλανδός κατάφερε να βρεθεί μπροστά από πολλούς έμπειρους και αναγνωρισμένους οδηγούς της εποχής. O Henri όμως είχε ακόμη πολλά να δείξει. Παρθενική του εμφάνιση το 1978 είναι το Arctic Rally, ο δεύτερος γύρος του Κυπέλλου οδηγών, όπως ονομαζόταν τότε το σημερινό πρωτάθλημα. Με εντυπωσιακή οδήγηση ο Φιλανδός όχι μόνο κάνει αισθητή την παρουσία του σε θεατές και αντιπάλους αλλά παίρνει και τη δεύτερη θέση, πίσω μόνο από τον Ari Vatanen και μπροστά από τον μεγάλο Markku Alen, τον οδηγό που τελικά κατέκτησε εκείνον τον τίτλο. Ήταν κυρίως αυτή η εμφάνιση που έφερε τον Toivonen στο στόχαστρο των μεγάλων ομάδων της εποχής. Η Citroen του έκανε μια πρόταση να οδηγήσει για λογαριασμό της στην Πορτογαλία και το Ακρόπολις, όμως παρά τις καλές επιδόσεις του σε αγώνες που δεν ήξερε, τα λάθη και τα μηχανικά προβλήματα του κόστισαν και τις δύο φορές τον τερματισμό, με αποτέλεσμα ο Toivonen ήδη να χτίζει τη φήμη του ‘’make it or brake it’’ οδηγού. Αυτό δεν στάθηκε εμπόδιο σε άλλες προτάσεις, έτσι ο Henri οδήγησε τόσο για την Porsche στη Φιλανδία όσο και για την Chrysler στο RAC Rally, όπου τερμάτισε ένατος. Ακολούθησαν διάφορες παρουσίες σε αγώνες το 1979, μεταξύ των οποίων και δύο Rally του παγκοσμίου πρωταθλήματος. Αρχικά, ο Henri εντυπωσίασε πίσω από το τιμόνι ενός Fiat 131 Abarth στις 1000 Λίμνες, όπου έφτασε σε σημείο να κυνηγάει τους πρωτοπόρους, όμως ένα οδηγικό λάθος ήταν αρκετό για να τον θέσει εκτός, ενώ λίγους μήνες αργότερα συμμετείχε για δεύτερη φορά στο RAC, οδηγώντας ένα Ford Escort RS, χωρίς και πάλι να φτάσει στη ράμπα του τερματισμού.
Το 1980 ήταν η χρονιά που θα άλλαζε ριζικά την καριέρα του ταλαντούχου Φιλανδού. Η ομάδα της Talbot έκανε τα πρώτα της βήματα στους αγώνες Rally και έψαχνε έναν γρήγορο και ενθουσιώδη οδηγό για να πλαισιώσει το πρωτοκλασάτο όνομα του Guy Frequelin, ενός από τους καλύτερους και πιο έμπειρους οδηγούς της δεκαετίας. Η Talbot έδωσε στον Toivonen τη δυνατότητα να πάρει μέρος στο βρετανικό πρωτάθλημα αλλά και σε συγκεκριμένους αγώνες του παγκοσμίου. Ο Henri, στις απαιτητικές ειδικές της Βρετανίας, ήταν τις περισσότερες φορές ταχύτερος του team mate του, όμως ακόμα δεν είχε βρει την κατάλληλη ισορροπία μεταξύ επιδόσεων και σταθερότητας, παρά τις προσπάθειες της ομάδας με τις πολλές αλλαγές συνοδηγών. Η χρονιά ξεκίνησε για αυτόν ιδανικά, με μια νίκη στο Arctic Rally, όμως τα αποτελέσματα δεν ακολούθησαν με ανάλογο ρυθμό στη συνέχεια. Η μεγάλη έκπληξη, όμως, συνέβη στο τέλος της χρονιάς, στο RAC, τον προτελευταίο αγώνα του παγκοσμίου πρωταθλήματος της χρονιάς. Μετά από μια φανταστική εμφάνιση στις λασπώδεις ειδικές της Ουαλίας, ο Toivonen τερμάτισε πρώτος, κερδίζοντας τον Hannu Mikkola και ανέβηκε για πρώτη φορά στην καριέρα του στο πρώτο σκαλί του βάθρου. Αυτόματα, έγινε ο νεότερος οδηγός που κατάφερε κάτι τέτοιο, σε ηλικία 24 ετών, ένα ρεκόρ που χρειάστηκε να περάσουν 28 χρόνια για να σπάσει από τον Jari Matti Latvala στη Σουηδία το 2008. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο οδηγός της Ford είχε ως πρότυπο τον Toivonen όταν έκανε τα πρώτα του βήματα στο χώρο και ήταν ένα από τα όνειρά του να καταρρίψει αυτό το ρεκότ.
Ο Henri φυσικά ήταν ενθουσιασμένος από το αποτέλεσμα, αν σκεφτούμε ότι ούτε ο ίδιος ούτε η ομάδα είχε την εμπειρία των ανταγωνιστών τους, ειδικά σε έναν τόσο δύσκολο αγώνα. Το 1981 ξεκίνησε με σαφώς υψηλότερους στόχους, με την Talbot να του δίνει τη δυνατότητα να ακολουθήσει ολόκληρο το παγκόσμιο πρωτάθλημα. Μια πέμπτη θέση στον εναρκτήριο αγώνα του Monte Carlo ήταν ικανοποιητικό αποτέλεσμα για τον ίδιο, με δύο δεύτερες θέσεις να ακολουθούν σε Πορτογαλία και San Remo, την ώρα που η Talbot στέφεται πρωταθλήτρια κατασκευαστών για πρώτη (και μοναδική) φορά στην ιστορία της. Παρά την επιτυχία αυτή, όμως, το Talbot Sunbeam ήταν πλέον εμφανώς πίσω σε ρυθμό σε σύγκριση με τους κορυφαίους συνδυασμούς, κάτι που ανάγκασε τον Toivonen να ψάξει έναν νέο σταθμό στην καριέρα του για να συνεχίσει την πορεία του.
Στην αυγή της εποχής του Group B, η Rothmans Opel Team Europe αναδείχθηκε ως μια από τις πιο δυνατές ομάδες στον χώρο, έχοντας ως όπλο την Ascona 400, ένα από τα τελευταία παλαιάς κοπής αγωνιστικά που σημείωσε επιτυχίες στους αγώνες Rally. Ο εσωτερικός ανταγωνισμός στην ομάδα θα ήταν πολύ σκληρός, αφού ο Toivonen κλήθηκε να πλαισιώσει οδηγούς όπως ο Walter Rohrl και ο Ari Vatanen. Η χρονιά αποδείχθηκε αρκετά καλή για τον Φιλανδό, ο οποίος ανέβηκε δύο φορές στο βάθρο χάρη στις τρίτες θέσεις του στο Ακρόπολις και το RAC, ενώ επίσης τερμάτισε πέμπτος στο San Remo. Η μεγάλη απογοήτευση ήρθε, παρόλα αυτά, στον πρώτο του αγώνα με την ομάδα, το Rally Πορτογαλίας, όπου εγκατέλειψε πέντε ειδικές πριν το τέλος ενώ βρισκόταν στην πρωτοπορία του αγώνα. Το 1983, λοιπόν, ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς για τον Henri, όμως η Manta 400 που αντικατέστησε την Ascona δεν μπορούσε σε καμία περίπτωση να ανταγωνιστεί τα Audi Quattro και Lancia 037 που κυριαρχούσαν. Απόδειξη οι μόλις δύο τερματισμοί του στους βαθμούς, με μια έκτη θέση στο Monte Carlo και μια τέταρτη στο San Remo. Το highlight της χρονιάς, όμως, για τον Φιλανδό ήταν η νίκη του στο Manx Rally στο ντεμπούτο εκεί, που τον έκανε τον μόνο οδηγό που καταφέρνει κάτι ανάλογο. Ο Toivonen ήταν εμφανώς απογοητευμένος από την ελλειπή εξέλιξη της Manta, γεγονός που τον απομάκρυνε από την κορυφή της κατάταξης όπου βρισκόταν τα τελευταία χρόνια.
Οι φήμες περί συμφωνίας μεταξύ Toivonen και Peugeot για το 1984 δεν επαληθεύτηκαν κι έτσι ο Φιλανδός υπέγραψε με την καινούρια ομάδα του David Richards, την Prodrive, όπου θα οδηγούσε μία Porsche 911 στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα. Η χρονιά έμελλε να είναι φανταστική για τον Toivonen, ο οποίος παρά το κακό ξεκίνημα έκανε ένα εντυπωσιακό σερί στο δεύτερο μισό του πρωταθλήματος και έφτασε να προηγείται στη βαθμολογία, με τον Capone της Lancia να παίρνει τελικά τον τίτλο. Ο λόγος ήταν ένας σοβαρός τραυματισμός του Toivonen στην πλάτη, που τον κράτησε εκτός στους τελευταίους αγώνες της σεζόν. Η ταχύτητά του, όμως, πλέον είχε φτάσει σε κορυφαία επίπεδα και με σταθερά βήματα προόδου ο Φιλανδός έδειχνε να εξελίσσεται σε έναν πραγματικά ολοκληρωμένο οδηγό, ο οποίος ήταν γρήγορος σε κάθε οδόστρωμα, σε αντίθεση με τους περισσότερους συμπατριώτες του.
Παράλληλα με το πρόγραμμά του στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ο Toivonen συμμετείχε και σε τρεις αγώνες του WRC, ως επίσημος οδηγός της Lancia, οδηγώντας την 037. Διάφορα καιρικά προβλήματα στην Ιταλία δεν επέτρεψαν στον Toivonen να δοκιμάσει την 037 ενόψει του ντεμπούτου του στην Πορτογαλία, γεγονός το οποίο δεν πτόησε τον Φιλανδό, ο οποίος ξεκίνησε υπέροχα τον αγώνα, κρατώντας τα ηνία στα πρώτα σκέλη πριν εγκαταλείψει από οδηγικό λάθος. Άλλη μια εγκατάλειψη ακολούθησε στο Ακρόπολις, όπου η Lancia ήταν πίσω σε ρυθμό συγκρινόμενη με τα τετρακίνητα Quattro. Στο Rally των 1000 Λιμνών ο Henri εμφανίστηκε πολύ δυνατός και μετά από σκληρή μάχη με τους Alen και Vatanen περιορίστηκε στο τρίτο σκαλί του βάθρου, μένοντας ωστόσο απόλυτα ικανοποιημένος από την απόδοσή του. Η χρονιά του, όμως, έλαβε απότομα τέλος, όταν τραυματίστηκε ξανά στην πλάτη ως αποτέλεσμα ενός ατυχήματος στην Σαρδηνία, ενώ προετοιμαζόταν για τη συνέχεια του πρωταθλήματος. Μετά την αποθεραπεία του, ο Toivonen ακολούθησε το παράδειγμα του ομόσταβλού του, Markku Alen, και υπέγραψε διετές συμβόλαιο με την Lancia. Το 1984 είδε και ένα πολύ σοβαρό πλήγμα για την ομάδα και το σπορ, με τον χαμό του Attilio Bettega στην Κορσική.
Το 1985 ήταν μια σεζόν με αρκετά σκαμπανεβάσματα για τον Toivonen και την Lancia. Οι Ιταλοί είχαν καθυστερήσει πολύ την παρουσίαση της τετρακίνητης Delta S4, κάτι που άφησε τους οδηγούς τους να παλεύουν ακόμα με την απαρχαιωμένη-πισωκίνητη 037. Ο εναρκτήριος αγώνας της χρονιάς στο θρυλικό Monte Carlo τον έφερε στην έκτη θέση, με μια τέταρτη θέση να ακολουθεί στη Φιλανδία. Στην τελευταία του εμφάνιση με την 037 στο San Remo ο Toivonen τερμάτισε στην τρίτη θέση, ένα ανέλπιστα καλό αποτέλεσμα για τον ίδιο και την ομάδα. Ο επόμενος αγώνας, όμως, ήταν αυτός που θα μείνει χαραγμένος στη μνήμη των Ιταλών. Στα ουαλικά δάση και το RAC η Lancia φέρνει επιτέλους σε αγωνιστική δράση την S4, με τα αποτελέσματα να είναι εμφανή από την αρχή. H Lancia κυριαρχεί ολοκληρωτικά στον αγώνα και κάνει ένα επιβλητικό 1-2, με τον Henri να προηγείται του ομόσταβλού του, Markku Alen, στον τερματισμό, εν μέσω πανηγυρισμών. Το περίεργο ήταν το ότι ο γνωστός για την σταθερότητα και την αποφυγή των λαθών, Alen, κατέληξε δεύτερος λόγω ενός οδηγικού λάθους του, ενώ ο παραδοσιακά ασταθής Toivonen ολοκλήρωσε τον αγώνα χωρίς το παραμικρό παραστράτημα. Ο αγώνας αυτό είδε και την πρώτη εμφάνιση του Sergio Cresto στο πλευρό του Toivonen ως συνοδηγός.
Ήταν πλέον πασιφανές ότι η Lancia είχε επιστρέψει για τα καλά στη μάχη του πρωταθλήματος με την έλευση της S4. Το ξεκίνημα στο Monte Carlo ήταν ιδανικό για τον Φιλανδό. Η ταχύτητα της Delta σε συνδυασμό με την αξιοπιστία των Pirelli έφεραν στο παλμαρέ του Henri την 3η νίκη και την πρώτη μακριά από το αγαπημένο του, RAC. Ο Alen ήταν ανύμπορος να ανταγωνιστεί τον team mate του, αφού ο κινητήρας της δικής του S4 είχε προβλήματα από την αρχή του αγώνα που περιόρισαν το ρυθμό του. Στους επόμενους αγώνες, όμως, ο Toivonen δημιούργησε ένα αρνητικό σερί ατυχιών, που του απέτρεψαν τον τερματισμό και τον έφεραν σε δύσκολη θέση στη βαθμολογία. Φτάνοντας στην Κορσική για τον πέμπτο αγώνα της χρονιάς ο Φιλανδός αναζητούσε μια νίκη που θα τον έβαζε και πάλι στη διεκδίκηση του τίτλου. Έχοντας κυριαρχήσει ολοκληρωτικά στις πρώτες ειδικές ο Henri έφτιαξε ένα προβάδισμα 3 λεπτών από τον δεύτερο και όλα έδειχναν ότι θα είχε εύκολο έργο. Αλλά εκεί που όλα έμοιαζαν να έχουν κριθεί όλα άλλαξαν. Μια κατηφορική αριστερή που στο μάτι δεν θυμίζει κάτι ιδιαίτερα δύσκολο αποδείχτηκε μοιραία για τον Toivonen και τον συνοδηγό του, Sergio Cresto. Η S4 βγήκε από το δρόμο και τυλίχθηκε στις φλόγες, με τα πάντα να έχουν καεί όταν έφτασε η πυροσβεστική. ΄΄Δεν μπορώ να καταλάβω τους λόγους του δυστυχήματος. Η στροφή δεν ήταν ιδιαίτερα επικίνδυνη, υπάρχουν εκατοντάδες χειρότερες σε αυτόν τον αγώνα. Θυμάμαι να του λέω πως δεν χρειάζεται να πιέσει με τέτοιο μεγάλο προβάδισμα, αλλά έτσι ήταν ο Henri, ήθελε πάντα να πιέζει΄΄ θυμάται ο ιπτάμενος Φιλανδός, Markku Alen. Ο χαμός των Toivonen-Cresto επηρέασε την παγκόσμια σκηνή σε τεράστιο βαθμό, με αποτέλεσμα η μορφή των αγώνων Rally να αλλάξει ριζικά. Όχι μόνο με την απαγόρευση των τεράτων του Group B αλλά και με πολλούς περιορισμούς σε αυτοκίνητα, αγωνιστικά χιλιόμετρα και θεατές. Ήταν ένα θλιβερό τέλος για ένα από τα μεγαλύτερα ταλέντα που είχε να επιδείξει το WRC.
Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι αν δεν υπήρχε το Tour de Corse του 1986 ο Toivonen ίσως εξελισσόταν σε έναν από τους καλύτερους οδηγούς όλων των εποχών. Με τα χρόνια ο Φιλανδός άρχισε να αποκτά εμπειρία και βελτίωσε εμφανώς την σταθερότητά του, ενώ την ίδια ώρα κατάφερνε να βρίσκεται ανάμεσα στους κορυφαίους τόσο στο χώμα όσο και στην άσφαλτο. Το οδηγικό του στυλ ενέπνευσε πολλούς μετέπειτα οδηγούς, όπως ο Gronholm και ο Latvala, με αποτέλεσμα το όνομα αυτό να μείνει γραμμένο με χρυσά γράμματα στην ιστορία του θεσμού. Τελικά, πιστεύω ότι ο παραλληλισμός του Toivonen με τον Gilles έχει γερές βάσεις.
Ακολουθήστε μας στα Twitter, Instagram, Youtube, Discord και Spotify
